Periodontal tedaviler

Periodontoloji, dişleri çevreleyen yumuşak ve sert dokuların yapısını, bu dokularda gelişen hastalıkları ve bu hastalıkların tedavilerini inceleyen diş hekimliği dalıdır. Dişler, içinde bulundukları alveolar kemiğe yapışık değillerdir. Dişlerle kemik arasında bağlantıyı kuran lifsi yapılar bulunmaktadır. Bu yapılar sayesinde dişlerin üzerlerine gelen kuvvet yumuşatılarak çene kemiğine iletilir. Bu lifsi yapıların üzeri kemik ve diş eti ile kaplıdır ve bu dokularla beraber kök yüzeyini saran sement dokusunun tamamı periodontal dokuları oluşturmaktadır.

Sağlıklı diş eti mercan pembesi renginde, sert ve sıkı kıvamlıdır. Sağlıklı diş etine yakından bakıldığında alt katmanında nokta nokta girinti-çıkıntı gibi görünen yapılar vardır. Ancak yüzeyi pürüzsüzdür. Sağlıklı diş eti, dişin çevresini yaka gibi sarar ama kenar kısmında dişe yapışık değildir. Bu alanda tamamen doğal bir oluk bulunur.

Diş eti hastalıkları, dişleri saran periodontal dokularda meydana gelir. Diş eti hastalıkları kronik, bakteriyel enfeksiyonlardır ve genellikle ağrısız seyirlidirler. Oldukça önemli hastalıklardır ve bazen hiçbir belirti vermeksizin yıllarca ilerleyebilir ve tedavi edilmediği takdirde herhangi bir ağrı ya da çürük olmaksızın diş kaybına neden olabilirler.  Diş eti hastalığı tek bir dişi etkileyebildiği gibi bir kaç dişi hatta tüm ağızı etkileyebilmektedir.

Diş eti hastalıklarının nedeni temelde bakteri plağıdır. Bakteri plağı, ağızda kalan besin artıklarının üzerinde organize olarak diş etinde bir enflamasyon oluşturur. Bu enflamasyon ilk aşamada sadece diş eti ile sınırlı iken eğer müdahale edilmez ise altındaki alveol kemiğine ulaşarak durumun ilerlemesine neden olabilmektedir.

Periodontal Tedavi Nasıl Yapılır?

Periodontal tedavi (diş eti hastalığı tedavisi) kişinin periodontal hastalığının durumuna göre planlanmaktadır. Bu nedenle kişinin panoramik röntgeni alınır ve ağız içi muayene ile diş etleri, kapanış, dişlerin birbirleri ile olan ilişkileri, kas-eklem durumu ve en önemlisi olan dişlerin cepleri değerlendirilir. Bu değerlendirmelere göre bir tedavi planı yapılır. Periodontal tedavide ana amaç ceplerin sığlaştırılmasıdır. Periodontal tedavinin başarılı olması sadece tedaviye değil aynı zamanda hastanın gösterilen bakım tekniğini uygulamasına, düzenli devam etmesine, kontrol randevularını devam ettirmesine de bağlıdır.

Periodontal tedavi yöntemleri, periodontal hastalık seviyesine göre belirlenmektedir. Bu tedaviler;

Diş yüzeyi temizliği (Diş taşı temizliği):

Diş yüzeyi temizliği özellikle sadece gingivitisi bulunan kişilerde yeterli olabilmektedir. Diş taşı temizliğinin bir süresi bulunmamaktadır. Çünkü kişinin bakımına, diş eti hastalığının durumuna göre değişebilmektedir. Periodontal hastalığı bulunan kişilerde hastayı takip eden periodontoloji uzmanının önerdiği aralıklarla temizlik yapılması en kontrollü tedavi sürecini sağlamaktadır. Çünkü ne kadar az diş taşı birikimi ne kadar kısa süreyle ağızda kalırsa o kadar az zarar ortaya çıkacaktır hatta ortaya çıkmadan önlenebilecektir.

Kök yüzeyi düzleştirilmesi (Küretaj):

Küretaj olarak bilinen kök yüzeyi düzleştirilmesi işlemi kemik kaybı olan ve kök yüzeyinde birikintiler bulunan kişilerde uygulanmaktadır. Küretaj işlemi sırasında kök yüzeyinde birikmiş olan artıklar özel el aletleri (periodontal küret) yardımıyla kazınır ve uzaklaştırılır. Böylece sağlıklı olan kök yüzeyinin diş eti ile temas ederek birbirine yapışması sağlanır. Bu işlemlerin seansları kişinin durumuna göre değişmektedir. Tek seansta yapılabildiği gibi 5-6 seansa kadar artırılabilmektedir. Seans kararı doktor tarafından verilmektedir.

Flap operasyonu:

Diş yüzeyi temizliği ve kök yüzeyi düzleştirilmesi (küretaj) yardımıyla sığlaştırılamayan ceplere cerrahi müdahale gerekebilmektedir. Flap operasyonu ile dişlerin çevresindeki diş etleri açılarak derin ceplerin içindeki artıklar uzaklaştırılıp kök yüzeyinin tamamı düzleştirilir ve devamında diş eti tekrar yerine konularak dikişlerle sabitlenir. Flap operasyonu sırasında özellikle kemik içi cepler varlığında ya da kemik oluşturma ihtimali olan bölgeler saptanır ise kemik tozu (kemik grefti), membran uygulaması ya da mine matriks proteini uygulamaları ile kemik kazanmaya çalışılabilir.

Gingivektomi – Gingivoplasti :

Genetik olarak ya da iltihap nedenli, çeşitli ilaçlara bağlı olarak diş eti büyümeleri görülebilmektedir. Eğer diş eti büyümesi ile beraber herhangi bir kemnik kaybı mevcut değil ise sadece büyüyen diş eti miktarı lokal anestezi altında bir cerrahi müdahale ile alınarak diş etleri normal boyutlarına getirilebilmektedir. Bazı durumlarda ise diş etinin ve altındaki kemiğin pozisyonunu yeniden konumlandırmak gerekirse ekstra bazı cerrahi yöntemler uygulamak gerekebilmektedir. Bu gingivektomi ya da gingivoplasti işlemlerinde genellikle ana amaç ceplerin sığlaştırılmasıdır. Ancak bu işlemler aynı zamanda gummy smile (diş eti gülümsemesi) gibi durumlarda estetik nedenlerle de yapılabilmektedir.

Kuron Boyu uzatma Operasyonu: Kuron boyu uzatma operasyonu aslında gingivektomi-gingivoplasti işlemlerinin farklı nedenlerle uygulanması işlemidir. Bu işlem sırasında dişin ağız içerisinde görünen miktarının çeşitli nedenlerle artırılması amaçlanır. Bazen dişlerin çürükleri ilerlediğinde diş etinin altında kalabilmektedir ya da kırık kök yüzeyine fazla ilerlemediği durumlarda diş eti açılarak mesafe artırılıp yeni restorasyon için gerekli mesafe sağlanabilmektedir.

Diş Eti Greftleri

Periodontal greft operasyonları yumuşak doku greftleri ve sert doku greftleri olarak ikiye ayrılmaktadır.

Yumuşak doku greftleri:

Yumuşak doku greftleri özellikle diş eti çekilmeleri varlığında ve diş etinin fenotipinin kalınlaştırılmasında kullanılmaktadır. Diş eti feotipi çeşitli ilaçlar nedeniyle inceldiği gibi tamamen genetik olarak da ince olabilmektedir. Diş eti çekilmeleri, anatomik nedenler, yanlış diş fırçalama ya da diş eti hastalıkları nedeniyle olabilmektedir. Yumuşak doku greftleri uygulaması sırasında ağızın sağlıklı başka bir bölgesinden (genellikle damak bölgesi) alınan yumuşak doku, çekilme bulunan bölgeye transfer edilmektedir. Estetik amaçlarla yapılabildiği gibi dişlerin korunması amacıyla da uygulanabilmektedir.

Sert doku greftleri:

Diş eti çekilmesi varlığında ya da sadece kemik erimesi varlığında eğer şartlar sağlanıyor ise kemik tozu ile ya da kişinin başka bir bölgesinden alınan kemik grefti ile sert doku ogmentasyonu dediğimiz işlemler uygulanabilmektedir.